W diecieCholesterol
Niezbędny dla organizmu
Cholesterol jest lipidem występującym we wszystkich komórkach organizmu człowieka. Największe jego ilości znajdują się w wątrobie i tkance nerwowej. Powstają z niego niektóre hormony (np. progesteron) oraz witamina D. Cholesterol może pochodzić z pokarmu, jednak znaczna jego ilość produkowana jest w wątrobie. Jest składnikiem niezbędnym do produkcji soli żółciowych, które wspomagają trawienie tłuszczu.
Źródła w diecie
Cholesterol występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Znaczącym źródłem tego składnika są żółtka jaj, podroby, masło i inne tłuszcze zwierzęce, tłuste produkty mleczne, tłuste mięso oraz owoce morza. W znikomych ilościach występuje w roślinach, dlatego oleje roślinne są naturalnie wolne od cholesterolu.
„Zły” i „dobry” cholesterol
Cholesterol we krwi transportowany jest w formie białkowo-tłuszczowych cząsteczek, tzw. lipoprotein, o dużej (HDL) lub małej gęstości (LDL).
Funkcją LDL-cholesterolu, potocznie zwanego „złym”, jest przenoszenie tłuszczu z wątroby do tkanek. Kiedy w organizmie znajduje się więcej cholesterolu niż potrzebują komórki, może on gromadzić się w ścianach tętnic i przyczyniać się do rozwoju miażdżycy, a także powstawania zakrzepów.
Z kolei HDL-cholesterol odpowiedzialny jest za transport cholesterolu z komórek do wątroby. Jego wysokie stężenie we krwi jest korzystne dla organizmu, chroni przed chorobami układu krążenia.
Kiedy jest groźny?
Gdy stężenie całkowitego cholesterolu w osoczu krwi przekracza 190 mg/dl, a cholesterolu frakcji LDL 115 mg/dl, wzrasta ryzyko chorób układu krążenia.
Cholesterol może odkładać się w ścianach naczyń krwionośnych, przyczyniając się do rozwoju miażdżycy. Zaleca się prowadzenie okresowych badań kontrolnych, na podstawie których można ocenić prawidłowość stężenia cholesterolu całkowitego, poszczególnych jego frakcji i oszacować ryzyko sercowo-naczyniowe.
Zalecenia spożycia cholesterolu
W organizmie człowieka wytwarzany jest cholesterol, stąd nie jest konieczne spożycie cholesterolu z żywnością, aby pokryć zapotrzebowanie na ten składnik.
Nie ustalono optymalnej normy na spożycie cholesterolu. Osobom zdrowym zaleca się, aby ilość cholesterolu w codziennej diecie nie przekraczała 300 mg i na takim poziomie szacuje się spożycie cholesterolu w Europie.
W Polsce mężczyźni spożywają około 340 mg cholesterolu na dobę, a kobiety około 230 mg/dobę.
Z uwagi na wysoką zachorowalność na choroby układu krążenia w naszym kraju, zaleca się by profilaktycznie ograniczyć spożycie produktów bogatych zarówno w nasycone kwasy tłuszczowe, jak i cholesterol.
W leczeniu dietetycznym chorób sercowo-naczyniowych zaleca się spożycie cholesterolu do 200 mg dziennie.