Czytaj etykiety

Na każdym produkcie spożywczym znajduje się etykieta, która zawiera różne informacje, np. termin przydatności do spożycia, składniki czy wartość odżywczą. Informacje te ułatwiają ocenę jakości żywieniowej danego produktu. Na ich podstawie można dokonać właściwego wyboru, czy dana żywność będzie stanowiła wartościowy element diety.

Obszar znakowania i komunikacji produktów żywnościowych jest w pełni uregulowany przepisami prawa, a ich przestrzeganie jest kontrolowane przez stosowne inspekcje bezpieczeństwa żywności.

W świetle obowiązujących przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności – producenci żywności są prawnie zobligowani do podawania wyłącznie tych informacji, które zostały określone w ww. rozporządzeniu.

Warto podkreślić, że producenci nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd przypisując produktowi właściwości, których nie posiada. Zakazane jest również znakowanie żywności cechami charakterystycznymi dla całej, danej kategorii, np. niedozwolone jest oświadczenie na konkretnym oleju, że nie zawiera cholesterolu, gdy jest to właściwość wszystkich olejów roślinnych. Zasady etykietowania produktów spożywczych regulowane są przepisami prawa.

Wykaz składników

Lista składników charakteryzuje skład produktu, zawarte są w niej informacje m.in. o alergenach i substancjach dodatkowych (np. barwnikach, aromatach, konserwantach). Składniki wymieniane są według malejącej zawartości.

W przypadku olejów roślinnych na etykiecie powinna znaleźć się informacja dotycząca nazwy rośliny, z której pozyskano olej. Dodatkowo, na opakowaniu oliwy z oliwek wymagane jest oznakowanie, z jakiego kraju produkt pochodzi. Natomiast w składzie recepturowym margaryn musi znajdować się dokładna nazwa olejów roślinnych, wykorzystanych w produkcji tego tłuszczu. Nie ma obowiązku informowania, iż użyty olej jest przeestryfikowany. Przy nazwie oleju należy jednak obowiązkowo podać czy jest on częściowo bądź całkowicie utwardzony dzięki czemu konsument może dokonywać świadomych wyborów.

Na etykiecie produktu nie odnajdziemy informacji o zawartości kwasów typu trans

Zgodnie z obowiązującym prawem, na etykiecie nie mogą znajdować się informacje odnośnie zawartości kwasów tłuszczowych typu trans w produkcie. Dlatego należy przyjrzeć się składnikom recepturowym i unikać produktów, w których znajdują się częściowo utwardzone oleje roślinne, o których wiadomo, że są źródłem tłuszczów typu trans.

Wartość odżywcza

Wartość odżywcza informuje o wartości energetycznej produktu, zawartości tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka i soli. Na etykiecie może również znaleźć się informacja dotycząca witamin i związków mineralnych, o ile ich ilość wynosi co najmniej 15% referencyjnej wartości spożycia w 100 g, czy innych składników. Najczęściej ilości składników odżywczych podawane są na 100 g lub 100 ml produktu oraz na jedną porcję.

Jakie substancje dodatkowe są dopuszczone do stosowania do produktów tłuszczowych?

Do masła można dodawać jedynie barwniki karoteny. Tłuszcze zwierzęce, takie jak np. śmietanka stabilizuje się m.in. karagenem. Do tłuszczów roślinnych często dodaje się przeciwutleniacze, np. witaminę E (tokoferol), które zapobiegają niekorzystnym zmianom oksydacyjnym.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że można stosować jedynie dodatki dopuszczone do żywności, czyli wyszczególnione w obowiązujących przepisach prawnych, gdy spełnione są równocześnie następujące warunki:

istnieje uzasadniony wymóg technologiczny ich użycia, który nie może zostać spełniony w inny sposób, możliwy do zaakceptowania ze względów ekonomicznych i technologicznych,
są bezpieczne dla zdrowia konsumenta przy proponowanym poziomie ich stosowania, w zakresie, w jakim można to stwierdzić na podstawie dostępnych dowodów naukowych,
ich użycie nie wprowadza konsumentów w błąd.

Współczesny przemysł spożywczy nie mógłby istnieć bez substancji dodatkowych. Stosowanie dodatków do żywności m.in. zabezpiecza produkty przed tworzeniem się substancji szkodliwych, które mogłyby stanowić zagrożenie dla zdrowia konsumenta.

Podawanie informacji na opakowaniach produktów żywnościowych o zastosowanych dodatkach i ich funkcji jest obowiązkowe i umożliwia konsumentowi dokonanie świadomego wyboru.

Dowiedz się więcej >>> Dodatki do żywności

Poniżej przedstawiono listę dopuszczonych do stosowania substancji dodatkowych do produktów tłuszczowych:

Barwniki – nadają odpowiednią barwę produktom:
- karoteny (E 160A) – mogą być stosowane np. w margarynach i maśle
Witaminy – substancje wzbogacające:
- Witamina A i D – w Polsce obowiązkowo dodawane do margaryn
Aromaty – nadają charakterystyczny aromat:
- maślany – stosowany np. w margarynach
Konserwanty – przedłużają trwałość żywności, chronią produkt m.in. przed rozwojem pleśni, grzybów czy bakterii:
- sorbinian potasu (E 202) – może być stosowany np. w margarynach
Przeciwutleniacze – zapobiegają utlenianiu tłuszczów:
- estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego (E 304) – stosowane np. w margarynach
- tokoferole znane też jako witamina E (np. E 308) – mogą być stosowana np. w margarynach
Stabilizatory i emulgatory – ułatwiają powstanie emulsji tłuszczowych i stabilizują je:
- estry sacharozy i kwasów tłuszczowych (E 473) – mogą być stosowane w emulsjach tłuszczowych do pieczenia
- mono- i diglicerydy kwasów tluszczowych estryfikowane kwasem octowym (E 472) – mogą być stosowane np. w margarynach
- mono- i diglicerydy kwasów tłuszczowych (E 471) – mogą być stosowane np. w margarynach
- lecytyny (E 322) – mogą być stosowane np. w margarynach
- karagen (E407) – może być stosowany np. w śmietance pasteryzowanej
Regulatory kwasowości – regulują kwasowość produktu:
- kwas cytrynowy (E 330) – może być dodawany np. do margaryn

Tłuszcz w diecie

Żywność funkcjonalna – co to jest, korzyści z jej spożywania